Dziedzictwo Henryka III Głogowczyka

             Spadkobiercy Henryka V Żelaznego 

            - synowie: Henryk VI, Henryk VII Średni Rumpold                                                                                   i Henryk VIII Wróbel 

            

            - wnukowie: Henryk IX Starszy, Wacław krośnieński                                                                               i Henryk X Młodszy Rumpold

            

            - prawnuk Henryk XI głogowski

            Scheda po wielkim ojcu bardzo często przechodziła w ręce synów niezdolnych podołać dbaniu o nią ani, tym bardziej, doprowadzeniu do rozkwitu. A czasem też los naigrywał się z potomków dumnych władców. Najstarszy syn Henryka V Żelaznego, Henryk VI Starszy, nie dość że żadnych wybitnych cech nie odziedziczył, to jeszcze w małżeństwie poniósł klęskę. W ramach piastowskiego sojuszu z władcami legnicko-brzeskimi l poślubił Jadwigę, siostrę Ruperta I, który w ramach tego samego sojuszu ożenił się z siostrą Henryka VI, polską królową wdową Jadwigą żagańską. Nieudane małżeństwo ostatecznie przypieczętowała śmierć ich maleńkiego dziecka. Henryk Starszy opuścił żonę, powierzając jej rządy w rodzinnym Żaganiu - rzecz absolutnie niesłychana w plejadzie ówczesnych władców europejskich. Sam zatopił się w modlitwach i ascezie. Jadwiga rządziła księstwem, które przypadło jej później jako oprawa wdowia, aż do roku tysiąc czterysta trzeciego, kiedy to zrzekła się władzy na rzecz bratanków męża i powróciła do Legnicy na dwór swojego brata, Ruperta I. 

Żagań 1910-1917, domena publiczna

Henryk VII Średni, Rumpold otrzymał w podziale dzielnic część Głogowa nadal podlegającą Piastom(druga należała już do Królestwa Czech). Okazał się najbardziej wojowniczym synem Henryka Żelaznego, choć walki z Królestwem Polskim, po śmierci Ludwika Węgierskiego Andegawena, o utraconą wcześniej Wschowę nie można uznać za szczyt rozsądku. Wojnę tę przegrał z rycerstwem wielkopolskim, pomimo iż w tym czasie na tronie polskim nadal nikogo nie było. Książę ten przez wiele lat chorował na nogi, niegojące się rany pod koniec życia utrudniły mu całkowicie chodzenie. Nie ożenił się i nie miał potomstwa.

Głogów XVIIw, dp

Najmłodszy syn Żelaznego, Henryk VIII, nazwany Wróblem nie wiadomo z jakiego powodu, zapewnił trwanie żagańskiej dynastii Piastów. Władał początkowo w Zielonej Górze. Z jakich przyczyn potężny Piast z dynastii opolskiej, Władysław zwany Opolczykiem(potomek Mieszka Plątonogiego brata Bolesława Wysokiego)wydał swoją córkę za mąż za raczej nic nieznaczącego księcia, z którym spokrewniony był w odległym dla wszystkich czasie przez Władysława Wygnańca, trudno rozstrzygnąć. Starszą córkę Opolczyk wydał za wnuka czeskiego króla Jana Luksemburskiego a młodszą za brata Władysława Jagiełły. Jedynie średniej Katarzynie przypadł los księżnej piastowskiej i to w niewielkiej Zielonej Górze. Po śmierci Henryka VII Rumpolda Głogów wraz z resztą jego ziem przypadł jej mężowi, Henryk VIII Wróbel stał się wówczas znaczącym władcą. Małżeństwo z Katarzyną opolską najwięcej korzyści przyniosło właśnie jemu - cesarz Karol IV Luksemburski zatwierdził bowiem córkom Władysława Opolczyka prawo dziedziczenia po ojcu na wypadek braku męskiego potomka, a takiego rzeczywiście zabrakło. Z Katarzyną doczekał się Henryk Wróbel aż czterech synów, czym znacznie mógł przypodobać się teściowi. Ostatecznie ich władztwo poszerzyło się, po bezpotomnej śmierci Henryka VI i jego żony Jadwigi, także o ojcowski Żagań. W przeciwieństwie do starszych braci Henryk VIII Wróbel wiódł beztroskie życie, tracąc czas na zabawach i turniejach rycerskich. Przedwczesny kres życia przyniosły mu rany odniesione na turnieju w Legnicy, u swego książęcego szwagra Ruperta. Katarzyna opolska przeżyła męża o dwadzieścia trzy lata, władając w Kożuchowie i Zielonej Górze zapisanej jej przez Henryka jako oprawa wdowia. 

Henryk VIII Wróbel, dp

    Dwóch najmłodszych synów Henryka VIII Wróbla i Katarzyny opolskiej zmarło, nie pozostawiając potomstwa. Henryk X Młodszy Rumpold związał swą drogę życiową z królem czeskim Zygmuntem Luksemburskim, synem Karola IV, walczył po jego stronie z wojskami husytów pustoszącymi Śląsk i w dowód wdzięczności otrzymał od Luksemburczyka godność landwójta Górnych Łużyc. Trzy lata później wysłany na mediacje w sporze Holsztynu z Królestwem Danii zmarł niespodzianie w północnym Szlezwiku i tam go pochowano. Najmłodszy z braci, Wacław krośnieński, podobnie służył ramieniem Zygmuntowi Luksemburczykowi w walkach z husytami. Zginął na skutek wystrzału z armaty. Najdłużej żyjącym synem Henryka VIII, któremu dane było dożyć około siedemdziesięciu lat, był Henryk IX Starszy. W tym wnuku Władysława Opolczyka odżyły jego cechy sprawnego polityka o giętkim kręgosłupie. Przez lata wadził się z księciem opolskim Mikołajem I o schedę po swym dziadku Władysławie. A broniąc twardo niezawisłości, jako Piast śląski, nie składał hołdu królowi czeskiemu Jerzemu z Podiebradów. Za cenę jego poparcia w tym sporze, ostatecznie ugiął kolano przed owym władcą sympatyzującym z ruchem husyckiej reformacji kościoła. Konflikt przeciągnął się na lata, Mikołaj I opolski walczył bowiem jak lew o spuściznę po swym stryjecznym dziadku. Ostatecznie, w tysiąc czterysta sześćdziesiątym czwartym roku, Henryk IX Starszy zrzekł się praw do tej schedy za niebagatelną sumę czternastu tysięcy złotych węgierskich. Jako siedemdziesięcioletni niemal starzec gościł w Głogowie, z ramienia Jerzego z Podiebradu, polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka. Zjazd dwóch monarchów, z których każdy przybył z kilkutysięcznym orszakiem, dotyczył wielu spraw niecierpiących zwłoki: kwestii sojuszu  obronnego przed spodziewanym atakiem Turków; spraw handlowych, uchwalono na przykład zakaz bicia fałszywej monety; a także pokojowego rozstrzygnięcia sporów o przyłączone przez polskiego króla do swego władztwa ziemie śląskie. Na tę zmowę słowiańskich władców obraził się wielki mistrz zakonu krzyżackiego i nie przysłał swojego poselstwa, nie doszło zatem do mediacji w sprawie zakończenia wojny z Królestwem Polskim, toczącej się już osiem lat a nazwanej później wojną trzynastoletnią. Cztery lata później papież ostatecznie przeklął władcę z Podiebradu, uznanego za heretyka. Głogowski książę, wieloletni sojusznik swego suwerena, poparł wówczas plany Kazimierza Jagiellończyka co do przejęcia korony czeskiej przez królewicza Władysława. Taka zmienna postawa, niczym kurek na kościele, nie była żadnym ewenementem w feudalnym wciąż świecie(choć Konstantynopol padł już pod naporem Turków, datę tę 1453rok traktujemy jako umowny koniec średniowiecza). Hołd hołdem, zawsze liczyły się tylko bieżące korzyści. Rok później Henryk IX zmarł, pozostawiając jedynego syna. Henryk XI głogowski odziedziczył po ojcu całość ziem: Krosno Odrzańskie, Głogów, Kożuchów i Lubin. W staraniach o koronę czeską - po wyklęciu przez papieża Jerzego z Podiebradu urosło w siłę katolickie stronnictwo w Czechach zmierzające do osadzenia na tronie swego kandydata - poparł Jagiellonów.  Przez wiele lat pozostawał w stanie bezżennym, zbliżając się zaś do pięćdziesiątki popadł w jakieś zdumiewające psychiczne opuszczenie i ożenił się z ośmioletnią dziewczynką. Córką elektora brandenburskiego Albrechta III Achillesa, Barbarą( jej starszy brat Jan Cicero poprowadził w przyszłość tę linię dynastyczną Hohenzollernów, która doprowadziła w XVIII wieku do narodzin twórcy absolutyzmu niemieckiego, króla Prus, Fryderyka II Wielkiego inicjatora I rozbioru Polski; młodszy z braci Fryderyk Starszy Hohenzollern ożenił się z siostrą  polskiego króla Zygmunta Starego Jagiellona, a jego syn Jerzy margrabia Ansbach odziedziczył w przyszłości księstwo opolskie). Cztery lata po owym zadziwiającym ślubie Henryk XI zmarł. I natychmiast rozeszły się pogłoski, iż został otruty - księstwo głogowskie stanowiło zbyt łakomy kąsek, książę był stary i bezdzietny a wcześniej zawarł układ o sukcesji po sobie z rodem swojej małoletniej żony, brandenburskimi Hohenzollernami. Co wstąpiło w tego Piasta, że nie zamierzał oddać ojcowizny w ręce krewnych, może wynikać z tego, że już jego ojciec wojował ze swym jedynym żyjącym bratem, Janem I, o schedę po dwóch, którzy zmarli. A sam Henryk XI wdał się w konflikt pomiędzy synami tegoż Jana I, gdy opuścił on świat. Odebrał księstwo żagańskie młodszemu z nich, Janowi II, nazwanemu później Szalonym, i oddał pierworodnemu Baltazarowi. Czym się ów konflikt zakończył, opowiem w kolejnej ostatniej już odsłonie opowieści o Piastach żagańskich. Symptomatyczne było to, iż wyścig do spadku po śmierci Henryka XI wygrał właśnie Jan II Szalony. Dwanaście lat później, w tysiąc czterysta osiemdziesiątym ósmym ten ostatni książę żagański tak nagrabił sobie w Głogowie, że węgierski król Maciej Korwin, rywalizujący o wpływy na Śląsku z Jagiellonami, odebrał mu spuściznę po Henryk XI siłą i wygnał. Ostatecznie stało się łupem książąt brandenburskich. Ojcowizna Henryka III Głogowczyka, sto siedemdziesiąt dziewięć lat po jego śmierci, wypadła z rąk polskich i trafiła na niemal pięć wieków pod obce panowanie. Słabością i brakiem szerokich horyzontów wykazał się Henryk XI, dopuszczając do tego upadku. 

Fortyfikacje Głogowa z 1650r, dp

    Henryk VIII Wróbel miał też córkę Annę, którą wydano za mąż za wnuka jednego z najbardziej szanowanych w ówczesnej Europie książąt śląskich, władającego Cieszynem Przemysława I Noszaka. Kazimierz I oświęcimski, syn zamordowanego pod Gliwicami Przemka cieszyńskiego, miał z Anną żagańską trzech synów. Najstarszy, Władysław, zapoczątkował krótką linię Piastów zatorskich. Drugi syn, Przemysław toszecki, miał córkę Małgorzatę, która została mniszką. Najmłodszy, Jan IV oświęcimski, śmiało można o tym księciu powiedzieć hałaburda, pozostawił po sobie córkę Helenę. Warto tu nadmienić, iż jedynymi skrawkami Śląska które powróciły do Macierzy za panowania Jagiellonów, były księstwa: oświęcimskie i zatorskie. Po śmierci najmłodszego syna Władysława zatorskiego, Jana V, Zator na mocy mocy wcześniejszego układu sukcesyjnego trafił pod władzę polskiego króla. Krnąbrny Jan IV oświęcimski, stryj Jana V, w tysiąc czterysta pięćdziesiątym siódmym roku sprzedał ojcowiznę Kazimierzowi Jagiellończykowi, po czym zaciągnął się do polskiej armii i walczył w wojnie trzynastoletniej.                                                                                                                      Najstarszy syn Henryka VIII Wróbla, Jan I, jako jedyny doczekał się kilku dziedziców. Los księstwa żagańskiego dopełnił się jednak za rządów najbardziej zawziętego z jego synów, Jana II o wiele mówiącym przydomku Szalony. W kolejnej odsłonie opowieści o Piastach żagańskich ich podróż przez dzieje zakończy się.