Potomkowie Bolesława II Rogatki w Świdnicy, Jaworze i Ziębicach

                                      Bernard Stateczny 

      Pierworodny syn poległego w 1241 roku pod Legnicą Henryka Pobożnego, Bolesław Rogatka, związał swoich potomków z niemieckim rodem Askańczyków. Matką jego synów: Henryka V Brzuchatego, tego nieszczęsnego księcia od którego wywodzili się ostatni Piastowie; Bolka I Surowego i Bernarda Zwinnego została bowiem Jadwiga Anhalcka, wnuczka Bernarda III Askańczyka a prawnuczka twórcy Brandenburgii Albrechta Niedźwiedzia. Jadwiga przyniosła ze sobą do Legnicy także dziedzictwo piastowskie, jej babką ze strony ojca, a żoną Bernarda III, była bowiem Judyta córka Mieszka III Starego.  Z historią linii wywodzącej się od Henryka Brzuchatego zapoznamy się w ostatniej części "Zwoju", jako tej która zakończyła podróż Piastów przez dzieje w 1675 roku wraz z ostatnim męskim potomkiem księcia założyciela Polski(jedyna siostra ostatniego Piasta zmarła w 1707 roku). W tej odsłonie, Piastów świdnicko-jaworskich, przybliżymy dzieje potomków średniego syna Bolesława Rogatki i Jadwigi Anhackiej, Bolka I Surowego. I ten książę ożenił się z potomkinią Albrechta Niedźwiedzia. Matka Bernarda świdnickiego, Henryka jaworskiego i Bolka II ziębickiego, Beatrycze(Beata) Brandenburska, była bowiem córką Ottona V Długiego wywodzącego się od najstarszego brata Bernarda III Askańczyka, Ottona I. Młodsza siostra Beatrycze, Matylda, również poślubiła Piasta, Henryka IV Prawego. 

Mauzoleum Piastów Śląskich przy bazylice w Krzeszowie, zdjęcia własne 2025

Beatrycze Brandenburska - żona Bolka I Surowego

Sarkofag Bolka I Surowego

    Bolko I Surowy i Beatrycze Brandenburska doczekali się także kilku córek. Judytę ojciec wydał za księcia bawarskiego Stefana I Wittelsbacha, lecz ta świdnicka księżniczka zerwała wszelkie kontakty ze swoją rodziną. Beatrycze trafiła do klasztoru w Strzelinie, skąd zabrał ją starszy brat, by wydać za kuzyna pierwszego szwagra, Ludwika IV Wittelsbacha księcia Dolnej Bawarii. W tysiąc trzysta czternastym roku Beatrycze świdnicka, jako pierwsza Piastówna, została koronowana w Akwizgranie na królową rzymską(Niemiec). Urodziła pięcioro dzieci i zmarła młodo, pamięć o niej Ludwik IV, późniejszy cesarz, czcił wiele lat. Prawnuczka Beatrycze, Elżbieta córka Stefana III Bawarskiego, została królową Francji. Potomkowie Elżbiety i Karola VI Szalonego zasiadali na francuskim tronie do wygaśnięcia dynastii Walezjuszy zaś córka Katarzyna poślubiwszy króla Anglii Henryka V Lancastera wpisała się w rozwój dynastii Tudorów, sławny król Henryk VIII był prawnukiem Katarzyny de Valois. Inna prawnuczka Beatrycze świdnickiej, również Elżbieta, bratanica Stefana III została założycielką rodu elektorów Brandenburgii, poślubiając Fryderyka I Hohenzollerna. Od tej pary pochodzili wplątani w piastowskie rody Jan Alchemik, Albrecht III Achilles a także Elżbieta żona Ludwika II z Brzegu, potomka Henryka V Brzuchatego. Najmłodsza zaś córka Bolka I Surowego i Beatrycze Brandenburskiej Anna została oddana do klasztoru strzelińskiego w miejsce zabranej Beatrycze i została w nim ksienią, szczodrze obdarowaną przez braci.   

Bazylika w Krzeszowie, powstała w pierwszej połowie
XVIII wieku, do której dobudowano Mauzoleum
Piastów Śląskich(zawierające grobowce Bolka I Surowego
i jego wnuka Bolka II Małego).

Aleja Piastów Śląskich w dawnych ogrodach klasztoru cystersów

Rodowód Piastów świdnicko-jaworskich

    Pierworodny syn Bolka I Surowego zapisał się w pamięci potomnych podobnymi zasługami jak ojciec. Bernard Stateczny kontynuował politykę ojca w dążeniu do niezależności od monarchii habsburskiej, co oznaczało w tamtych czasach związanie się sojuszem z Marchią Brandenburską. Znamienne było jednak, iż mając niemiecką matkę i babkę stamtąd pochodzące zdecydował się na małżeństwo z polską księżniczką. Poślubił Piastównę z Kujaw, córkę Władysława Łokietka który w niedalekiej przyszłości miał doprowadzić do zjednoczenia rozbitego na drobne Królestwa Polskiego. Kunegunda Łokietkówna została żoną Bernarda świdnickiego co mogło też oznaczać, iż ziemie śląskie zostaną zjednoczone pod wspólnym berłem polskiego króla. Bernard Stateczny nie poparł jednak swego teścia w wojnie z Piastami głogowskimi, wciąż władającymi częścią Wielkopolski. Poprowadził w tym czasie swoje wojska na misję chrystianizacyjną na Litwę, u boku zakonu krzyżackiego siejąc tam śmierć i zniszczenie. I zapewne licząc na bogate łupy. Pośredniczył jednak, prawdopodobnie, w zawarciu traktatu pokojowego pomiędzy Władysławem Łokietkiem a księciem głogowskim Henrykiem IV Wiernym, najstarszym synem Henryka III znienawidzonego w rodzinie Piastów legnickich. A później wydał swoją córkę Konstancję za brata Henryka IV, Przemka jednego z najszlachetniejszych władców śląskich, kończąc tym samym waśnie w tej części potomków Henryka Pobożnego. Małżeństwo Konstancji świdnickiej i Przemka głogowskiego pozostało bezdzietne. Drugą córkę, Elżbietę, książę Bernard połączył węzłem małżeńskim z krewnym z linii Mieszka Plątonogiego, brata Bolesława Wysokiego, Bolkiem II opolskim. Para ta poprowadziła w przyszłość linię Piastów z Opola. 

Mauzoleum, widok w kierunku wejścia

Freski Michała Willmanna, zwanego Śląskim
Rembrandtem w kościele św. Józefa na terenie
krzeszowskiej sanktuarium. Miejsce to nazwano
Śląską Kaplicą Sykstyńską.

Michał Willmann również znalazł swoje miejsce
w "Zwoju".

Opowieść o krótkim życiu Bernarda Statecznego kończą historie kobiet z jego życia. Matka, po śmierci Bolka I Surowego, opuściła Świdnicę, nie wiążąc się w żaden sposób ze swymi dziećmi ani wnukami. Beatrycze Brandenburska ponownie wyszła za mąż, za księcia kozielsko-bytomskiego Władysława, potomka w prostej linii Mieszka Plątonogiego. I urodziła kolejnych dwoje dzieci: syn Kazimierz zmarł bezpotomnie, zaś córka Eufemia została żoną Konrada I oleśnickiego, przedłużając ten ród potomków Henryka Pobożnego. Żona Bernarda Statecznego zapatrzyła się chyba na swą teściową i postąpiła identycznie po śmierci męża. Kilka lat spędziła jeszcze w Świdnicy, później porzuciła rodzinę, poślubiając wnuka Bernarda III Askańczyka, Rudolfa I. Prawdopodobnie miała z nim syna Mieszka, zmarłego młodo i bezdzietnie. Wnukiem Rudolfa I Askańczyka i jego kolejnej żony był Rudolf III Saski, który poślubił córkę Ruperta I legnickiego i Jadwigi żagańskiej, Barbarę. Starsza córka Rudolfa III, z pierwszą żoną, Scholastyka wyszła za mąż za Jana I żagańskiego; młodsza której matką była Barbara legnicka, została żoną Jana Alchemika z rodu Hohenzollernów. Najmłodsza córka tej pary, Dorota, poślubiła króla Danii, Christiana I Oldenburga.

Świdnica, siedziba Piastów Bolka I Śurowego,
Bernarda Statecznego i Bolka II Małego

Autorka "Zwoju" pozdrawia wszystkich, którym przypadły 
do serca dzieje Piastów świdnicko-jaworskich

Bernard Stateczny i Kunegunda Łokietkówna synów doczekali się dwóch. Bolko II Mały zasłynął na arenie międzynarodowej; Henryk zmarł młodo, lecz to w historię życia jego córki Anny wplatał się ostatni Piast świdnicko-jaworski. Bolko II Mały zmarł w 1368 roku jako jedyny niezależny Piast Śląski. Wielkość i upadek wszystkich nadziei tego księcia znajdzie swoje miejsce w osobnej opowieści.